Between 1977 and 1987 Issayas Afeworki was deputy secretary and he made a long journey before succeding Rohomad. It was not easy for Issayas Afeworki. Two members of the Politburo Standing Committee Ibrahim and Duru, were more influential among the members of the EPLF in those days than he. Besides .. both of them were members of the preparatory committee for the Second Congress in 1985 and were also members of the preparatory committee in 1976 for the founding organisational congress.
David Pool raises the issue of the role of the military committee, of which Ibrahim was the head and which Issayas wanted to abolish in 1987. For Issayas it would have been difficult to abolish the military committee which was chaired by Ibrahim while the latter was on the preparatory committee. According to Hugh the death of Ibrahim Afa in 1985 led finally to the practical insignificance of the military committee and of the overall committee. Thereafter the role of the military committee was abolished in 1987 in favour of the General Staff under the Secretary. General
This did not work out as expected by Issays ( during the destruction of Nado Ez in 1988 and Fenekle operation early 1990s) because of Mesfin Hagos who was the leader of the Nakfa front during the liberation of Afabet and had more battle experience than Issayas and Sebhat Efrim, the head of the General Staff
The other political development which appeared after the death of Ibrahim Afa was the deterioration in the relationship between Issayas and Hail Duru. . Haile .Duru was for long a close friend of Issayas. He had been a useful tool to hand the succession to Issayas at the first organisational congress in 1977 by conducting a campaign at Cader School [9] against Menka , Bistya , Durfo Cader School led by Adhanome and , Yemien from 1975.A good example for this is the 5th Round of the Cadre Course which was run in 1976 Even though he did a good job for him he became the target of Issayas following the death of Ibrahim in 1985. Duru had worked hard, in 1986, in preparing seminar papers on the three privileges ( drinking, womanizing, and using their positions to secure material advantages).
The seminar on the above topic was given by Issayas mostly from the discussion floor in order to make a good impression on the fighters there . He had launched a similar hypocritical campaign against high ranked leaders of brigades such as Filipose and Omer Tewel. Basil Davidson also described Issayas for his simplicity in the following words:
" I found him in his " base" canyon, equipped with good communications but otherwise living the same spare life as everyone else in these mountain" (Davidson, 1988)
,Issayas Afeworki, used both seminars and his simple lifestyle as ways to further his popularity. He was elected General Secretary in 1987.
Dan Conell (2003)describes this in the following words: As part of a shake- up, Isaias took formal control of the EPLF at its Second Congress in 1987, replacing Romedan Mohamed Nur as the front's secretary general (Issayaas forced Romedan to retire from the leadership altogether in the early 1990s)
In the 1988 Issayas other target was Peteros Solom who was a young, bright and moderate among the Politburea members. He was more popular and respected by the EPLF members among the front line fighters until the dissolution of the Intelligence unit which was head by him from 1977to1994. Issayas concluded his power struggle in 2001 by accusing his former close friends of being "traitors" and, on 18th September 2001, arresting them.
To conclude , Tesfamariam Assefaw in his narration in 2000 still remembers what Issays said 36 years ago: " Struggle is honey covering Ire" (sour). (Kidane, Aida 2004)
He did not understand at that time, but one could interpret this to mean the intrigue and conspiracy that followed Issayas' application of the lessons learnt in Great Proletrain Cultral Revolution in China[15] and accomplished through 35 years . Some of his victims during those years listed by Alem Tesfay 2003
In conclusion, the author appeals to all former members of the EPLF who survived the war, especially those who were in the Central Committee between 1977-1987 (Abdella Adem, Haile Menkerios and Mesfin Hagos) and other senior post holders, to tell the public the truth about the EPLF leaderships' crimes against fighters who sacrificed themselves for the liberation of our people from colonial oppression
الظروف الغامضة لاستشهاد القائد ابراهيم عافة
Notes
[1] The death of Abrham Towelde is still secret. Alem Tesfay 2003 explained the cause which led to the death of Abrha Tweldo in the following words:
After Issays came back from the meeting he held with the members of CIA members to Ala he decided to split from the ELF. Because of this there was an argument with Abrha Twelde who was not in favour of spliting from the ELF. After one month of argument between them Abrham Tweldo die suddenly. Which is still secret for most of us. . After his death, Issayass succeeded to the leadership of the group and .the group then took steps to split from the ELF [Ammar, Woldeysus 2004 Ethiopia . . Also according to Erlich, one of Issayas' main rivals in the rebel movement was found poisoned to death in 1971. ( Eritrea in the Western Media p.97 1988): To pretend from the above accusation Issayas named his first son Abrham
[2]Weldekel Haile was educated in Syria and was the first Jebha to flee,
According the account of Tesfamariam Assefaw Woldenkel, Haile did not like Issayas [ Kidana Aida 2004 ]. During the Menka movement in 1973 Woldenkel Haile who was head of the security department said that the Menka ringleaders prisoners did not commit any crime except breaking military discipline rules.
He made clear his stand which was completely different from Issayas . Because of this Issayas was not happy and Woldenkel Haile was sent to the Hailitat (front line sometime in 1974 [Afewerki, Tewdros, 2003).. He was the most distinguished military leader next to Ibrhim Afa and had led the Eritrea People’s Liberation Army to victory at the strategic town of Segeneti in 1977 but was not a member of the central comittee in 1977. He was killed shortly after the victory by an unidentified gunman at Segeneti, his birth place. When this occurred there was a radio message in this code " Itia Abai Lham Ab Mereta Wediqa", meaning that the great leader rest on his land".This is also confirmed from other source መደባትና፡ ነቲ ኪንዮ ጸሊም ራዕዲ ዘሎ ደበና፡ ምቕንጣጥ ኢዩ!!! - 4ይ ክፋ in 2008: መሪሕነት ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ነቲ ኣብ ዝተፈላለየ እዋን ኣንጻር ኣተሓሳስባኡን ኣካይዳኡን ዝኸይድ ዝነበረ ኣብ ውሽጢ ሜዳ ይኹን ኣብ ወጻኢ ናይ ባዕሉ ዝኾነ ምስጢራዊ ኣሰራርሓ ብምኽታል ኢዩ ዝጭፍልቖ ነይሩ። እቲ ናይ ሰሜን ኣሜሪካ ምንቅስቓስ ምስ ኩነታት ምዝላቕ ዝተኣሳሰር እኳ እንተዘይኮነ ናይ 79 ምንቅስቓስ ስንኩላን ይኹን ናይ 73 ብስም ምንቅስቓስ “መንካዕ” ናይ 78-79 “የሚን” ካብቶም ዝተዳህኩ ምንቅስቓሳት ኢዮም ነይሮም።
1. መልእኽቲ ሚስጢር (ኮድ) ኦፕረይትተር ንኩነታት መቕተልቲ ወልደንኪኤል ሃይለ ኣብ ኩናት ምሕራር ሰገነይቲ ንኣብነት፡ “እታ ላም ኣብ ዓደ ኣቦኣ ተሓሪዳ” ኢዩ ዝብል ነይሩ።
2. ውሳኔ መቕተልቲ ሰሎሞን ወልደማርያም ብመንገዲ ሙሳ ናይብ
3. መቕተልቲ ኢብራሂም ዓፋ ኣብ 1985
4. ምርሻን ኣዛዚ ብርጌድ ምክትታል ዶባት ጸጋዘኣብ ዝግታ /ስርናይ/ ኣብ ኣንደርሰን
5. ምርሻን ኣዛዚ ቦጦሎኒ ገረዝግሄር /ኤነትረ/ን ናይ ካልኦትን ዝርዝር ናይቲ ፍጻሜታቱን ፈጸምቱን ዕለቱን ኸኣ ብሰፊሑ ምስ ጭብጥታቱ ክንጠቕሶ ክፍትን ኢየ።
Source መደባትና፡ ነቲ ኪንዮ ጸሊም ራዕዲ ዘሎ ደበና፡ ምቕንጣጥ ኢዩ!!! -
Here is also a piece of information from Alena pt 7
ካብ ብጊሓቱ ርእሰ ምትእምማን ዘይተዓደለ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፣ ካብ ዝተሰለፈሉ መዓልቲ ቀሲኑ ሓዲሩ ኣይፈልጥን ኢዩ። ግርጭት ምስ ወዲ ዓፋ ካብ ግዜ ሰብዓታት ኢዩ ጀሚሩዎ። ቅድሚ ውድባዊ ጉባአ ነቲ ኣብ መንጎ ኢብራሂም ዓፋን ወልደንኪኤል ሃይለን ዝነበረ ብጻያዊ ሓድነት ንኽበትኽ ብዙሕ ጻዕሪታት ገበረ። ወዲ ሃይለ ወላ’ኳ ኣዛዚ ቦጦሎኒ 4 እንተነበረ፣ ኣባል ሰልፊ ኣይነበረን። ንኹሉ መዓልታዊ ንጥፈታቱን ዝምድንኡን እናተኸታተለ ጸብጻብ ናብ ኢሳይያስ ዘመሓላልፍ ዝነበረ ወተሃደራዊ ሓለፊ ደቡባዊ ግንባር ዝነበረ ድማ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ ነበረ።
ነቲ ገዲምን መስራቲን ህዝባዊ ሓይልታት ወልደንኪኤል ሃይለ ብስም “ደጋፊ መንካዕ ኢዩ” ብዝብል ጠቐነ ካብ ብዙሓት ተጋደልቲ ፈልዩዎ ኢዩ። ወልደንኪኤል ብዛዕባ ጉዳይ መንካዕ ዝነበሮ መርገጺ ንጹር ኢዩ፦
“…መንካዕ ዘቕረብዎ ሕቶ ቅኑዕ ኢዩ፣ እቲ ናቶም ጌጋ ብወተሃደራዊ ዲሲፕሊን ዘይምእዛዞም ጥራይ ኢዩ። ስለዚ ኣብ ክንዲ ቀይዲን ምርሻንን፣ መረዳእታን ነቐፌታን ጥራይ ምኣኸለ” ዝብል ነበረ። ረ።
source Alena pt 7
[3] The battle of Keren was a decisive victory for the EPLF after its foundation Organisational Congress. The Allied Forces’ seizure of Keren from the Italian took two and half month. Under the leadership of Ibrahim it was accomplished within three and half days.
[4]Raza project -a peasant march of tens of thousands of Ethiopians was totally smashed at Zalambessa on May 21, 1976
[5]. The member of this Politburea Standing Comittee were formed from: Romodan, (General Secretary) Issayas Deputy Secretary) Haile Duru, (Secretary of Political Committee) and Ibrahim Afa (Secretary of Military Committee) Ibrahim and
Duru were more popular
[6]. After two months Baruntu was recaptured, the Ethiopians immediately opened another offensive under the name of the Negash, or the Red Sea Offensive, on October 10, 1985 the Ethiopian armed forces launched another offensive, whose objective was the capture of Nakfa "within five days by November, the Ba-haer Negash Offensive had failed. The Ethiopian army stayed in the NE front for a few months, then withdrew from this area and concentrated on the Nakfa front.
[8] In April 1978, the JSPL and joint committees on military, economic and social affairs, information and foreign relation were set up. A year later, in March 1979, the fifth meetings of the JSPL charted out a common military strategy for the Eritrean revolution. It decided that northern Sahel would be the common base area of both fronts and announced that the integration of the EPLF and ELF armies would begin on May 15, 1979.
References
Afewerki, Tedros (2004) Mesfin Hagos tzakrotat wdbawi gubae nay 1976
http://dev.ainfalale.com/Tedros_Afewerki/TA_040313_1.htm
Ammar, Woldeyesus (2004) Revisiting the Kagnew Station incident
http://www.awate.com/artman/publish/article_3123.stml
Andu, Gebrekal ( ) EPLF an inside story ( special issue) Februry., 1981 (full text of the statement of Teclai Ghebre-Mariam (Teclai Aden)
http://www.dekebat-eritra.com/News_Octob10.html
Awate Team (2004) Abdella Adem answers Awate readers question. In Documents/Interview
http://www.awate.come/artman/publish/article_3312.shtml
Connell, Dan (2003) Enough! A CRITIQUE OF Eritrea's Post-Liberation Politics
http://zete.delina.org/zete/37.asp?quSri=37
Davidson, Basil (1988) Basil Davidson reports from Eritrea on a chance of peace in the face of war and famine.In Eritrea in the Western Media p71
Dawit, Daniel ( 2003) The best of 2003 & A Lesson For Dictator Iseyas Afeworki
http://dekebat-eritra.com/Ydear2004.html
Habte Selassie,Bereket
http://news.asmarino.com/Comments/Jan2003/BereketHabteSelassie_11.asp
Hughes, Howard (n.d) Eine Volksarmee besonderer Art – der Militärkomplex in Eritrea
Or A people's army of special kind-the military complex in Eritrea
www.acia.sun.ac.za/projects/afa/afjt.htm
Kidane, Aida (2004) Memories of a fighter 1969-70 Part 1:
Narration of Tesfamariam Assefae ca 50 years old Told to Aida Kida in Gottsunda Uppsala Sweden at his home 4 September 2000 ca 20:00 at his balcony
http://eri24.com/Article_373.htm
Kidane, Resoum et.al (1996) The patterns and Socioeconomic and environmetal impacts of conflict in Eritrea
Occasional Papers series on Environment & Development in an age of transition
Michael (abu_selaa) (2002) Bingo! The Terror via Blackmailing.
>http://www.eritrea1.org/home/articles/021102mas.htm
Tberh O.E (2001)PFDJ And Isaias- Hard Wired To Be Evil
http://www.eritrea1.org/home/articles/091101to.htm
Washington Post (1987): Liberated Eritrea lives by comouflage . The Washington Post Thursday, December 31, 1987 : In Eritrea in the Western Media , January-June 1988. Compiled by concerned Americans and Eritreans of the San Francisco Bay Area.
Latest information/evidence from Alena on the mysterious death of Ibrahim Afa [[pt 6 ተጋዳላይ ኢብራሂም ዓፋ]
ኢብራሂም ዓፋ ቅድሚ ምስውኡ ብዛዕባ ወተሃደራዊ ቅሩብነት ብዝምልከት ምስ ኣባላቱ ኣኼባ ሒዙ ኣብ ዝነበረሉ ግዜ፣ ህድኣት ኣምለሶም (ጓል ኣርባዕተ) ምስቲ ሳጢር ብዝብል ሳጓ ዝጽዋዕ፣ ክልቲኦም ኦፐረተራት ካብቲ ቦታ ኣኼባ ፍንትት ኢሎም መልእኽቲ ካብ ስምኦን ገብረድንግል ይቕበሉ ነይሮም። ብድሮኡ ከኣ ወዲ ዓፋ ምስቲ ብጽርግያ ብድሆ /ዓምበርቦብ-ሓሊበት/ ዘንቆልቆለ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ ተራኺቡ ነይሩ ኢዩ። መስፍንን ኢብራሂምን ኣብ ዓራግ ብሓደ ንምሕዳር መዲቦም ምስ ተረዳድኡ፣ መስፍን ሓጎስ “…ፊሊጶስ ናይ ግድን ምሳይ ሕደር ስለዝበለኒ፣ ምስኡ ክሓድር እየ” ኢሉ ሽዑ ለይቲ ምስ ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ ከም ዝሓደረ ጭብጢ ሰነድ ኣሎ።
ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ ከኣ ቅድሚ ቅንጸላ ኢብራሂም ዓፋ ፍሉይ ድምጺ ዘይብሉ ጠበናጁ /ሳይለንሰር/ ዝዓጠቑ ሓሙሽተ ሰባት ናብ መደበር ክፍሊ ታዕሊም ሓላፊ ጋንታ ዝነበረ ድራር ዝተባህለ ብሕድሪ ንክጸንሑሉ ኣረኪቡዎ ነበሩ ኢዩ። እቲ ሳይለንሰር ጠበናጁ ባዕሉ ኢብራሂም ምስ ምቛም ኣሃዱ ኮማንዶ ናብ ደገ ከይዱ መሪጹ ዘምጽኦ ብረት ኢዩ። ብድሕሪ መርዕኡ ምስ ኑራ መሓመድ ኣብ 1980 ካርቱም፤ ናብ ደገ ምስ ተላእከ ድማ ኣብቲ ኣብ ምስሪ /እስክንድርያ/ ዝነበረሉ ግዜ ኢዩ ነቲ ብረት ኣእትዩዎ።
እቶም ሳይለንሰር ዝዓጠቑ ተጋደልቲ፣ ልክዕ ሰዓት ሓሙሽተ ድ.ቀ. ናብ ታባ ዓጋመት ክድይቡ እንከለዉ ዝረኣዮም ናይ ዓይኒ ምስክር /ጽባሕ ንግሆ ብኣካል ዝምስክር/ ኣሎ። ሻቡ ኢብራሂም ነታ ሰዓት ኣርባዕተ ድ.ቀ. ዝጀመራ ቡን ኣስታት ሰዓት ሽዱሽተ ወዳዲኡ፣ ምስ ክልተ ኦፐረተራቱን ሓደ መኻይድቱን ሒዙ ሰዓት ሽዱሽተ ንምዕራባዊ ጎቦ ዓጋመት ተተሓሓዞ። ከምቲ ኣብ ላዕሊ ገሊጸዮ ዘለኹ፣ ኣብ ምቕንጻል ወዲ ዓፋ ኢሳይያስ ንበይኑ ጥራይ ክፍጽሞ ኣይክእልን ኢዩ። ስለዚ ናብታ መዓልቲ እቲኣ ንምብጻሕ ብዙሓት ምስጢራውያን ኣኼባታት ምስ ሓያሎይ ሰባት ይገብር ከም ዝነበረ ፍሉጥ ኢዩ።
ሽዑ ምሸት ኢብራሂም ገንሸል መስዋእቲ ንምግባር ኩላቶም ተዋሳእቲ ወዛሕዛሕ ዝብልሉ ዝነበሩ ምሸት ኢዩ። መስፍን ሓጎስ ምስ ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ ድሕሪ ምሕዳሩ ናብ ዓራግ ላዕላይ፣ ፊሊጶስን ኢዮብ ሓሊባይን ናብ ታባ ደብረ-እበን፤ ኣላዪ መድረኽ እቲ ዓቢ ስርሒት ኢሳይያስ ከኣ ንኦፐረተሩ “ርክብኪ ምስ ወዲ ዓፋ ኣብ ሰሰዓት ኢዩ። ንዕኡ ምስ ረኸብኪ ከኣ ብቐጥታ ናባይ መልእኽቲ ስደዲ” ዝብል መምርሒ ስራሕ ድሕሪ ምሃቡ፤ ምስ ጊላይ መራሕ መኪንኡ ጉዕዞ ናብ ፖርት-ሱዳን።
ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ጽሑፈይ ኢሳይያስ ካብ ካርቱም ናብ ዋና ጸሓፊ ህዝባዊ ግንባር ዝነበረ ሮሞዳን መሓመድ ኑር ናብ ደማስቆ /ሶርያ/ ዝሰደዶ መርድእ ወዲ ዓፋን፣ ህሉው ምክፍፋል ጀነራላት ህግደፍን ከቕርብ ምዃነይ ተዛሪበ ነይረ፣ ግን እቲ ታሪኽ መመሊሱ ይነውሕ ስለዘሎ፣ ኣብ ሓደ ክፋል ክጠቓለል ዝከኣል ኣይኮነን።
ኣብ ዝመጽእ ክፋል ቅንጸላ ኢብራሂም ዓፋ፣ ዝምድንኡ ምስ ኢሳይያስ ካብ ግዜ ሰብዓታት፣ ብፍላይ ከኣ ኣብ ዞባ ደቡብ ቦጦሎኒታት 4 ን 5 ን /ኣሃዱታት ናይ ወዲ ዓፋን ናይ ወልደንኪኤል ሃይለን/ ዓበይቲ ዓወታት ይገብራሉ ኣብ ዝነበራ ግዜ፤ ኢብራሂም ምስቲ ኣብቲ እዋን’ቲ ኣዛዚ ናይቲ ግንባር ዝነበረ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ፤ ዝነበረ ስሉሳዊ ዝምድናታቶምን ርክቦም ምስ ኢሳይያስ እንታይ ይመስል ከም ዝነበረን፤ ከምኡ’ውን ኢብራሂም ዓፋ ኣብ ጉዳይ ስምረት፣ ኣብ ጉዳይ ምዝላቕን ጉዳይ ዝርርብ ሰላም ምብራቕ ጀርመንን ምስ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ዝነበሮ ናይ ኣረኣእያ ፍልልያትን ዝቕልቀሉ ዝነበሩ ሰበባትን ክንርኢ ኢና።
Sourceትልሚ፣ ንዘርኢ ክርዳድ : 6 ይ ክፋል - ብ ኣለና [http://assenna.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3123:-6-&catid=46:discussion&Itemid=100584]
Latest information/evidence from Alena on the mysterious death of Ibrahim Afa [ part 5]
ኣብ ጋዜጣ ‘ሓዳስ ኤርትራ’ ጥሪ 15 1994 ዓምዲ ‘መስዋእቲ ዋጋ ሓርነት፤’ በቲ ብናይ ብርዒ ስም ‘ጽገሬዳ’ ዝብል ዝጽሕፍ ዝነበረ ዓሊ ዓብዱ ዝተጻሕፈት፣ ብኢሳይያስ ድማ ምኩሕሓል ዝተገብረላን ጽሕፍቲ፤ እዚ ኣብ ላዕሊ ዘሎ ናይ ኣምሰሉ ቁንጫል ሕጥቦ-ጽሑፍ ተጻሒፉ ነበረ። በዓል ደም ኢብራሂም ዓፋ ግን ናይ ጸላኢ ኣሃዱ ስለያ ዘይኮነስ፣ ባዕሉ እዚ ኮሓሓሊ ናይታ ጽሕፍቲ ዝኾነ ኢሳይያስ ምዃኑ ካብ እንፈልጥ ሓያለይ ዓመታት’ኳ እንተሓለፈ፣ ብሰንኪ ውሕስነት ህይወት ንነዊሕ ዓመታት ተጠኒሱ ድሕሪ ምጽናሕ ሎሚ ንምጽሓፍ በቒዑ።
ንሰባት ከም መለኮት ኣብ ዝኣመንካሉ ግዜ፣ እዚን ከምዚን ዝኣመሰለ ናይ ታሪኽ ሓተላ እናሰተኻ ኢኻ እትነብር። እቲ ዘገርም ኣቀታትላ ወዲ ዓፋ ረቂቕ ብዘይኮነ ስልቲ ተቐቲሉ ክነሱ፣ ካብ ትሒም-ትሒም ሓሊፉ ሃህ ኢሉ ዝተዛረበ ሰብ ዘይምንባሩ ኢዩ። ኣቀማምጣ ግንባር ሰሜናዊ ምብራቕ ሳሕል ንዝፈልጥ ከኣ’ሞ እቲ ኢሳይያስ ኢብራሂም ዓፋ ንምጥፋእ ዝወሰዶ ኣዕናዊ ስጉምቲ ንምርዳእ ናይ ምምርማር ሀ…ሁ ዘድልዮ ጉዳይ ኣነበረን። ጎቦ ዓጋመት ሰራዊት ጸላኢ ኣብቲ ዝጸንከረ ወራራትን ብዙሕን ሓያልን ዓቕሚ ዝነበረሉን ግዜ ሓሙሻይን ሻድሻይን ወራራት’ኳ ኣይደየቦን።
ኣቀማምጥኡ ብወገን ምብራቕ ኣዝዩ ጸዳፍ ዝኾነ ጎቦ ዓጋመት፣ ካብ ጎቦ ደብረ-እበን ንወገን ሰሜን ኣዝዩ ዝረሓቐ ኢዩ። ኣብ እዋን ሓያል ግጥማት እቲ ግንባራት ሓዊ ዝተፍኣሉ ዝነበረ ግዜ፣ ካብ ታባ ዎድጋን ክሳብ ሩባ ሽግለት /ኣልጌን፣ ታብ ወዲ ገብሩ፣ ባዶ እኩብ፣ ማይ ክላሽን፣ ጉዋ፣ ታባ ፍረወይኒ፣ ማሕበርነት፣ ቀጠር፣ ደብረ-እበን/ ጥራይ ኢዩ ዝነበረ እቲ ሓያል ውግኣት።
እሞ ከኣ ኣብ 1985 ብድሕሪ’ቲ ጀነራል ሑሴን ኣሕመድ ዋና ኣዛዚ ‘ካልኣይ ኣብዮታዊ ሰራዊት’ ዝመርሖ ዝነበረ ዝተደምሰሰ፤ ግንባር ‘ውቃው እዝ’ ስለያ ጸላኢ ክድይቦ ዘይሕሰብ ኢዩ። ግንባር ሰ.ም.ሳሕል ኣብቲ ርሱን ዝነበረሉ ዓመታት፣ እቲ ንተጋደልቲ ተኸኽ ኣቢሉዎም ዝነበረ ስለያ ‘23ኛ ክፍለጦር’ ይኹን ካብ ግንባር ሓል-ሓል ናብቲ ግንባር ተቐይሩ ዝነበረ ኣየር ወለድ ሰራዊት’ውን ናብ ከባቢ ዓጋመት ናይ ምድያብ ፈተነ ገይሮም ኣይፈልጡን ኢዮም።
ኣብ ኣሰራርሓ ውድብ ህዝባዊ ግንባር ብድሕሪ’ቲ ሓያል ተወፋይነት ሰራዊትን ህዝቢን ዓቢ ተራ ዝነበሮ ስለያ /ክፍሊ 72/፤ ኣይሽንኳይዶ ካብ ማህሚመት ናብ ዓጋመት /ኣስታት 40-50 ኪ.ሜ./ ዝተበገሰት ጋንታ ስለያ ጸላኢ፣ ሓንቲ ኣሃዱ ካብ ኣስመራ ክትብገስ እንከላ ኢያ ትፍለጥ ዝነበረት።
ኣብ ጠለፋ ዝለዓለ ክእለት ዝነበሮ ክፍሊ 72፣ ነቲ ብቕልል ዝበለ ኮዳት ጥራይ ዘይኮነስ፤ ነቶም ብሞርስ ኮዳት /ብኣዝዩ ዝተሓላለኸ ማዕበል/ ዝመሓላለፉ ዝነበሩ መልእኽቲን ብድሕሪ ምድምሳስ ግንባር ናቕፋ ዝተማረኸ ብዝለዓለ ተክኖሎጂ ዝተሰርሐ ኣር.ዲ.ኤፍ. /RDF/ ዝተባህለ ስርሓት ሩስያ ዝኾነ መራኸቢታት’ውን ኣብ ጥቕሙ ኣውዒሉዎ ኢዩ።
ሓደ ሓደ ግዜ ነፈርቲ ኲናት ከም ዝብገሳን፣ ኣበየናይ ከባቢታት ክድብድባ ምዃነንን ይፍለጥ ነይሩ ኢዩ። ደርግ ነቲ ኣብ ግንባር ሓልሓልዝኸፈቶ ወራር ‘ባሕሪ ነጋሽ’ ጸቕጢ ንምግባር ጥራይ ብማህሚመት ዝተቐልቀለ ውሑድ ቁጽሩ ሰራዊት፣ ኣብቲ ብረሾ 12 ጦር-ሰራዊት ንሓደ ተጋዳላይ ዝብጽሖ ዝነበረ እዋን፣ ሓያል ዝነበረሉ ግዜ’ኳ ዘይደየቦ ጎቦ ዓጋመት፤ ደይቡ ንኢብራሂም ዓፋ ቀቲሉዋ ክበሃል፤ እንታይ ዓይነት ስራይ ከም ዝተገብረሉ ንተጋዳላይ እንድዒ!
ደሓር ቀሰይ ኢልካ ኣብ ትትንትነሉ ግዜ፣ “ናይ ጸላኢ ስለያ ኣብ ዓጋመት ደይቡ ንወዲ ዓፋ ቀቲሉዎ። ግን ካብቲ ንስለያ ዝወፈረ ሓይሊ ወላ ሓደ ሰብ’ውን ኣይተመልሰን። ኩላቶም ተቐቲሎም ኢዮም!” ዝብል ጥበብ ከኣ ተማሂዙ። ሽዑ ኣብ ታባ ዓጋመት ምስ ወዲ ዓፋ ዝተቐትለ መብራህቱ ተወልደመድህን ዝተባህለ ተጋዳላይ ነይሩ’ዩ። ሓደ ካብ ኣባላት ክፍሊ ታዕሊም ከኣ ነቲ ዝተገብረ ርኡይ ቅንጸላ ምስ ተዓዘበ፣ ደድሕሪ ወዲ ዓፋን መብራህቱን ጥይት ናብኡ ከም እትቐንዕ ስለዘይሰሓቶ፤ ኣብ ወጋሕታ ከም ኢራብ በሪሩ ምስ ጠፍአ ኣይተረኽበን። ስለዚ ንኢሳይያስን ደቀ-መዛሙርቱን ኣዝዩ ዘሻቕሎም ጉዳይ ኮነ።
መብራህቱ ኣብ ስርዓት ኢትዮጵያ ሻምበል ዝነበረ፣ ምስ በዓል ሻለቃ ነጋሽ ተስፋጼን /ሎሚ ብሪጋደር ጀነራል/ ዝተሰለፈ፤ ምኩር ወተሃደር ኢዩ ዝነበረ። ሻምበል ኣብ ስርዓት ኢትዮጵያ ዓላሚ ክቡር ዘብዐኛ ዝነበረ፣ ዝለዓለ ወተሃደራዊ ጥበብ ዝነበሮ፣ ኣብ ዓራግ /ሳሕል/ ድማ ነቶም ኢብራሂም ዓፋ ዝመስረቶም ቀዳሞት ኮማንዶ ህዝባዊ ግንባር ዝዓለመ ምኩር ወተሃደር ኢዩ ነይሩ። ሽዑ ምስቶም ናብ ታባ ዓጋመት ዝደየቡ ኣባላት ክፍሊ ታዕሊም፣ ደይቡ ነይሩ።
እቲ መደንጾ ጉዳይ ከኣ ህዝባዊ ግንባር ካብ ጸላኢ ዝሰለቦ ንብረት ከም ብረት፣ ቦምባ፣ ብራሾ ወ.ዘ.ተ…ኣድቂቑ ዝጸባጸብ ውድብ ክነሱ፣ ጫማ ይኹን ቀጠልያ ክዳን ጦር-ሰራዊት ኣይተራእየን። ህዝባዊ ግንባር ኣብ ተመኩሮኡ ንዝሞቱ ወተሃደራት ጸላኢ ቀቢሩ ኣይፈልጥን ኢዩ። ኣብ ዝባን ዓጋመት ሰባት ምስ ደየቡ ግን ወላ ሓደ ናይ ጸላኢ ሬሳ ወይ ደም ዝተጸየቐት እምኒ ኣይረኣዩን። እቲ ፊልም ኣዝዩ ነዊሕ ኢዩ። ኣባላት ክፍሊ ታዕሊም በዓል ወዲ በላይን ፣ ኣብ ቤት ትምህርቲ ዊና ተክኒካዊ ትምህርቲ ዝመሃሩ ዝነበሩ ተጋደልቲን፣ ወጋሕታ ሰዓት ኣርባዕተ ኣብ ጥርዚ ዓጋመት ኣድራጋ ጠያይት ምስ ተተኮሰ፤ ንረዳት ደይቦም ኢዮም።
ግን ካብቲ ጥቓ ቦታ ፍጻሜ “ተመለሱ” ተባሂሎም ከም ዝተመልሱ ህሉዋት ሰባት ዝገልጽዎ ሓቂ ኢዩ። ሓደ ኣብቲ ከባቢ ካብ ዝነበሩ ተጋደልቲ ጉርጃ ዝተባህለ፣ መምህር ተመሃሮ ዊና፤ ብዙሕ ምትእስሳራት ተዓዚቡ ነይሩ ኢዩ። ጉርጃ ዓው ኢሉ ዝዛረብ ግሩህ ተጋዳላይ ምንባሩ ዘይፈልጥ ተጋዳላይ የለን። እቲ ዘገርም ከኣ ተጋዳላይ ጉርጃ ኣብ ፈለማ ዓመታት ናጽነት ‘ሃንደበታዊ መስዋእቲ’ ብዝተባህለ መርድእ ኣብ ኣስመራ ተሰዊኡን ተቐቢሩን። ኣብ ኤሮውሮጳ ንነዊሕ ዓመታት ኣባል ሓፋሽ ውድብ ዝነበረ ሓዉ ንጉርጃ ከኣ ኣብ ኣስመራ ተኣኢሩ ነይሩ’ዩ። ማእሰርቱ ምስ ጉዳይ ሓዉ ምትእስሳር ነይሩዎ’ዶ ኣይነበሮን ግን ዝፈለጥኩዎ ነገር ኣይነበረን።
እቲ ዘጥቅዐ ስለያ ብሙሉኡ ተቐቲሉ ኢዩ ተባሂሉ፣ ምኽንያቱ ሃዲሙ እንተተባሂሉ ድማ ስለምንታይ ደኣ ደርግ ዘይዛረበሉ ከይበሃል። ኣብ ግዜ ለይቲ ዝንቀሳቐስ ሰላሕታ ኣሃዱ ስለያ፣ መሬት ከይወግሐ ናብ ደጀኑ ክምለስ ስለዝግብኦ፣ ኣብቲ ግዜ’ቲ ጥርዚ ዓጋመት ንምብጻሕ ነቲ በብስጉምቲ ክኸይድ ዝነበሮ ኣሃዱ ስለያ ዝበሉዎ በዓል ኢሳይያስ፤ ካብ ጎላጉል ኣውገት ብቐትሪ ክብገስ ነይሩዎ። ጸላኢ ንምክትታል ኣብ ጠረዚት እቲ ግንባር ዝነበረ ናይ ህዝባዊ ግንባር ቢኒኮሎታትን /ክሻፋታት/ ኣብ ጫፍ ታባ ቀጠር ዝነበረ ፍሉይ መቆጻጸሪ ክሻፋን /ተለስኮፕ/ ነቲ ዝተበገሰ ስለያ ዘይርእያ እንተድኣ ነይረን እንታይ ኢየን ዝሕልዋ ነይረን? ኣብቲ ዓይኒ እንከለና ዕዉራት፣ እዝኒ እንከለና ድማ ጸማማት ዝነበርናሉ ሰዓት ብምሒር እምነት ንኢሳይያስ ኣፈወርቂ ንከምዚ ዝኣመሰለ ቀሊል ተዋስኦ’ውን ክንዕዘቦ ኣይከኣልናን።
Souce / ትልሚ፣ ንዘርኢ ክርዳ
ኢብራሂም ዓፋ ክቕጽል።
ውጽኢት ቀዳማይ ውድባዊ ጉባአ ህዝባዊ ግንባር፣ ሮሞዳን መሓመድ ኑር ዋና ጸሓፊ፣ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ምክትል ዋና ጸሓፊ ክኾኑ እንከለዉ፤ ሃይለ ወልደንስአ /ድሩዕ/ ሓላፊ ፒለቲካዊ ጉዳያት ፣ ኢብራሂም ዓፋ ድማ ሓላፊ ወተሃደራዊ ጉዳያት ኮይኖም ተመዘዙ። ካብ ኣባላት ፖለቲካዊ ቤት ጽሕፈት ኣብ ብዙሕ ኣኼባታት ንዓፋኒ ኣከያይድኡን ተበላጺ ዕላምኡን ዝቃወሞ ዝነበረ ኢብራሂም ዓፋ፣ ሓደ መዓልቲ ናይ ጥፍኣት ነታጒ ክቐብረሉ ምዃኑ ኣየደቀሶን።
ብድሕሪ ውድባዊ ጉባአ፣ ኣብቲ ‘በብቑሩብ ሰብን መሬትን ሓራ ምውጻእ’ ዝብል ወተሃደራዊ ስልቲ፣ እተን ቀዳሞት ብወተሃደራዊ ሕንጻጽ ኢብራሂም ዓፋ: ተወፋይነት ህዝቢን ተጋዳላይን ናጻ ዝወጻ ከተማታትን ሓውሲ ከተማታትን ኤርትራ እዘን ዝስዕባ ነበራ፦ 1) ናቕፋ ብዕለት 23 1977። 2) ኣፍዓበት ብዕለት 06 ሚያዝያ 1977። 3) ደቀምሓረ ብዕለት 06/ ሓምለ 1977። 4) ከረን ብዕለት 08 ሓምለ 1977። 5) ሰገነይቲ ብዕለት 03 ነሓሰ 1977። 6) ድግሳ ብዕለት 05 ነሓሰ 1977 ናጻ ክወጻ እንከለዋ ካልኦት ኣብ መንገዲ ባጽዕ-ኣስመራ፣ ክሳብ ሰይ ዲቺ /16 ኪ.ሜትር ካብ ኣስመራ/ ዝነበራ’ ውን ሰዓብአን።
ብወገን ተ.ሓ.ኤርትራ ናጻ ኮይነን ዝነበራ ከተማታትን ሓውሲ ከተማታትን’ውን 1) ተሰነይ ብዕለት 10 ሚያዝያ 1977። 2) መንደፈራ ብዕለት 24 ነሓሰ 1977 3) ኣቑርደት ብዕለት 31 ነሓሰ 1977። 4) ዓዲ ዃላ ብዕለት 12 ነሓሰ 1977 ነበራ። ኣብቲ ግዜ’ቲ ብዘይካ ፍርቂ ክፋል ባጽዕ፣ ዓዲ ቐይሕ፣ ባረንቱን ዓሰብን መላእ መሬት ኤርትራ /ልዕሊ 80%/ ካብ ቁጽጽር ጸላኢ ናጻ ወጺኡ ነበረ። ኣብ መንጎ ክልቲኡ ውድባት ዝነበረ ዝምድናታት እናዓዘዘ ኣብ ዝኸደሉ ዝነበረ ዓመታት ኢዩ’ምበኣር ኢሳይያስ ነታ ንሱ ንበይኑ ዘይነግሰላ ኤርትራ ንዝተቐረበ መኣዲ ናጽነት ደፊኡ፤ ንውድብ ህዝባዊ ግንባር ናብ ምዝላቕ ከም ዝኣቱ ዝገበረ። ኣብ ጉዳይ ምዝላቕ ኣብ መንጎ ላዕለዎት ሓለፍቲ ውድብ ህዝባዊ ግንባር ዘይምርድዳእ ከም ዝነበረ ድሒሩ ይስማዕ ነይሩ ኢዩ።
ንውግእ መብዛሕትአን ናጻ ዝወጻ ከቢታት ብትብዓት መሪሑ ዘዐወተ ወዲ ዓፋ ድማ መመሊሱ ካብ ተጋዳልቲ ወርቂ ዘውዲ እናደፍአ ከደ። ኣብ ብዙሓት ኣሃዱታት “…ሰራዊት እንግሊዝ ንከረን ካብ ወተሃደራት ጥልያን ንምሓዝ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ወሲዱሎም። ንህዝባዊ ግንባር ግን 3 መዓልቲ ጥራይ…ዓጀብ ጅግንነት!” ኣብ ዝበሃለሉ ዝነበረ ግዜ፤ ዝና ወዲ ዓፋ እናለዓለ ከደ።
እቲ ዝና ዝስመዓሉ ዝነበረ ግዜ’ውን ኢብራሂም ላዕለዋይ ሓባራዊ ፖለቲካዊ ሽማግለ ክልቲኡ ውድባት ኮይኑ ንክሰርሕ ውድብ መዝነት ኣሰከሞ። ኣብ ላዕለዋይ ሓባራዊ መሪሕነት ይሰርሓሉ ኣብ ዝነበረ ግዜ፤ ብዛዕባ ተኽእሎ ሓድነት ክልቲኡ ውድባት ኤርትራ ምሉእ ዕድል ከም ዝነበረን፤ ናጽነት ኤርትራ ንምጉንጻፍ’ውን ነተን ዝተረፋ መዓስከራት ጸላኢ ዝኸፈልካ ከፊልካ ናጻ ምውጽአን ዝብል ጸብጻቡ የቕርብ ነበረ።
ብድሕሪ ምሕራር ከተማ ከረን፣ ኤርትራ ናጻ ክትወጸሉ እትኽእለሉ ኣገባብን መንገዲን ብዝምልከት ምስ ኢሳይያስ ሓያለይ ግዜ ናብ ቁሩቁስ ይኣትዉ ነይሮም ኢዮም። ኢብራሂም ዓፋ በቲ ኢሳይያስ በብዓመቱ ዝወስዶ ዝነበረ ቃሕታዊ ስጉምቲ ዕጉብ ኣይነበረን።
ናጻን ዲሞክራስያዊን ርእይቶ ዝነበሮ ወዲ ዓፋ፣ ነቲ ብኣረኣእያ ኢሳይያስ ጥራይ ዝውሰን ዝነበረ ጉዳያት፦ 1)ጉዳይ ስምረት ምስ ውድብ ተ.ሓ.ኤ.፣
2)ጉዳይ ምዝላቕ ካብ ኣፍደገ ኣስመራ
3)ጉዳይ ዝርርብ ምስ ደርግ ኣብ በርሊን።
ኢብራሂም ዓፋ ብፍላይ ኣብ ጉዳይ ዝርርብ ምብራቕ ጀርመን /በርሊን/ ንሓፋሽ ህዝቢ ኤርትራ ብዘርብሕ ኣገባብ፣ ንጹር ተቓውሞ ናብ ኢሳይያስ የቕርብ ነይሩ ኢዩ።
ቀዳማይ ርክብ በርሊን ካብ ዕለት 25-29/11/1977
ካልኣይ ርክብ በርሊን ብዕለት 02/02/1978
ሳልሳይ ርክብ በርሊን ካብ ዕለት 22-23/03/1978
ራብዓይ ርክብ በርሊን ካብ ዕለት 09-10/06/1978
ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፤ ስርዓት ደርግ ሓይሉ ክሳብ ዘደልድልን ካብ ሕብረት-ሶቭየት ነበር እልቢ ዘይነበሮ ኣጽዋር ክሳብ ዝዕድግን ኢዩ ዝጽበዮ ነይሩ። ደርግ ድማ ብስም ‘ዝርርብ ሰላም’ ናይ ምህማል ኣሽካዕላል ክጻወት ድሕሪ ምጽናሕ፣ ልዕሊ 300,000 ሰራዊት ኣሰሊፉ ብዕለት 15/07/1978 ሰፊሕ ቀዳማይ ወራር ደርግ ጀመረ።
ከምኡ’ውን ኣብ መስዋእቲ ኣብርሃም ተወልደን፤ ደሓር’ውን ኣብ ጉዳይ ምእሳር ሰለሞን ወልደማርያምን ዓቢ ፍልልይ ኢዩ ነይሩዎም። ንእግረ መንገድና ሰለሞን ወልደማርያም ናብ ሱዳን ምስ ሃደመ ወዲ ዓፋን ሮሞዳን መሓመድ ኑርን ኢዮም ከይዶም ለሚኖም መሊሶሞ። “ብናትካ እምነት ጥራይ እየ ዝምለስ ዘለኹ” ኢሉ ሰለሞን ንኢብራሂም ተዛሪቡዎ ነይሩ’ዩ።
ኣብ መንጎ ኣባላት ፖለቲካዊ ቤት ጽሕፈት ህዝባዊ ግንባር፣ ብፍላይ ከኣ ኣብ መንጎ ኢሳይያስን ገለ ኣባላት ፖ/ቤ/ጽሕፈትን ከቢድ ግርጭት ከም ዝነበረ ድማ ተኽላይ ገብረማርያም /ዓደን/ ብ23 ታሕሳስ 1980 ኣብ ረድዮ ኢትዮጵያ ገሊጽዎ ነይሩ ኢዩ።
እቲ ዝነበረ ምፍጣጥን ሓያል ናጻ ርእይቶ ኢብራሂም ዓፋን ግን ንኢሳይያስ ፈጺሙ ኣየደቀሶን ነይሩ። ብድሕሪ ምዝላቕ፣ ኢሳይያስ ኢብራሂም ንምንጻልን ንምድስካልን ብዙሕ ፈተነታት ገይሩ’ዩ። ገለ ኢሳይያስ ዝለኣኾም መዓድቲ ንኢብራሂም “ካብዚ ዘለኻዮ ሓንሳብ ምስራሕ ንሓንሳብ ከኣ ምድስካልሲ ሞት ይሓይሽ፣ ሰብኣይ ክልተ ግዜ ክረአ የብሉን…” እናበሉ ከምቲ ኣባል ማእከላይ ሽማግለ ህዝባዊ ግንባር ዝነበረ ተጋዳላይ ሃብተ ተኽለ ዝወሰዶ ርእሰ-ቅትለት፤ ወዲ ዓፋ’ውን ኣንጸርጺሩ ነብሱ ንክቐትል ምድፍፋእ ይግበረሉ ነይሩ።
ኣብ ሻድሻይ ወራር ደርግ ኢሳይያስ ንወዲ ዓፋ ኣብቲ ብተመክሮኡ ክመርሓሉ ዝግባእ ግንባራት ኣብ ክንዲ ዝሰዶ፣ ነቲ ብጎላጉል ናሮ ዝወፈረ፣ ዓቐበት ኣግራዕ /ጽርግያ ሓመድ ዲበላይ/ ንምዕጻው ዝወፍር ዝነበረ 3ይ ክፍለ-ጦር ደርግ ንክከላኸል ተነግሮ። ኢብራሂም ዓፋ ነታ ካብ ብርጌድ 51 ዝመጸት ኣሃዱን /ቦጦሎኒ ወዲ ጸገደ/ ካብ ክፍልታት /ዓምበርቦብ ሕሽክብ/ ኣስመሮም ገረዝግሄር ዘማእከሎም ዝኸተቱ ተጋደልቲን መሪሑ ተዋግአ።
እቲ ኣብ መንጎ ኢሳይያስን ኢብራሂምን ዝነበረ ምስሕሓባት እናኸረረ ከደ። ኢሳይያስ፣ ኢብራሂም ንምንጻል ኣብ ኣባላት ሰልፊ “…ምስ ዑስማን ሳልሕ ሳበን ደቂ ሰምሃርን ተመሻጢሩ ዕልዋ ክገብር ይሓስብ ኣሎ” ዝብል ወገናዊ ምጉጅጃል ክገብር ጀመረ። ግን ኣይሰመረሉን፣ እቲ ምንታይ ሞያ ወዲ ዓፋ ዘይፈልጥ ተጋዳላይ ስለዘይነበረ። ኣብቲ ብዕለት 10 ጥቅምቲ 1985 ዝጀመረ ወራር ‘ባሕሪ ነጋሽ’ ኢዩ’ምበኣር ኢሳይያስ ጽቡቕ ኣጋጣሚ ረኺቡ።
ጸላኢ ብዕለት 19 መጋቢት 1984 ብኲናት ተሳዒሩ ንዝገደፎ ግንባር ሰሜናዊ ምብራቕ ሳሕል ሃንደበት ብማርሳ ተኽላይ ኣተዎ። ሽዑ ኢብራሂም ኣብ ዓራግ ኢዩ ነይሩ። ኣብቲ ከባቢ ብዘይካ ኣሃዱ ክፍሊ ታዕሊም፣ ተመሃሮ /ክፍሊ ህንጻ/ መዓስከር ዊናን ገለ ሓለፍቲን ካልእ ተዋጋኢ ሓይሊ ኣይነበረን። ኩሉ ኣብ ከባቢ ዓራግን ሓሊበትን ዝነበረ ተራ ይኹን ሓላፊ ናብ ግንባር ሓልሓል ከቲቱ ነበረ።
ከምቲ ኣብ ላዕሊ ተገሊጹ ዘሎ ምህዞ ኢሳይያስ ንፊልም ቅንጸላ ኢብራሂም ሽዑ ኢዩ ጀሚሩ። ከምቲ ኣቐዲመ ዝጠቐስኩዎ ድማ፣ ሃንደበት ናብ ሱዳን ተበገሰ። ንወዲ ዓፋ ዝቐትል ‘እሙን’ በዓል መዚ ፈልዩ ክብገስ እንከሎ፤ ኦፐረተሩ ንዝነበረት ተጋዳሊት“…ርክብኪ ምስ ወዲ ዓፋ ኣብ ሰሰዓት ይኹን። ንወዲ ዓፋ ምስ ረኸብኪ ከኣ፣ ቀጥታ ንዓይ ርኸብኒ። ስለዚ ኣነን ንስኺን ርክብና ኣብ ከክልተ ሰዓት ኢዩ።” ኢሉዋ ተበገሰ። ኦፐረተር ርክባ ኣየቋረጸትን፣ ናብ ካርቱም ምስ ኣተወ፣ ንግሆ ዘመሓላለፈቶ ቀዳማይ መልእኽታ ከኣ ንኢሳይያስ ናይ ደስ-ደስ ዜና ኮነ።
ኦፐረተር ንኢብራሂም ዓፋ ካብ ወጋሕታ ሰዓት ኣርባዕተ ንደሓር ክትረኽቦ ከም ዘይከኣለት መልእኽታ ኣመሓላለፈት። ትርጉሙ ብስራት ንኢሳይያስ፤ ንህዝቢ ኤርትራ ግን መርድእ ነበረ። እታ ንግሆ እቲኣ ድማ ኢሳይያስ ጸባ ዝሰተየላ፣ ጅግና ኢብራሂም ዓፋ ከኣ ኣብ ኣኻውሕ ጎቦ ዓጋመት ዝተቐብረላ ወጋሕታ ኮነት። ትልሚ ንዘርኢ ክርዳድ ዝተለመ ኢሳይያስ፣ እታ ንግሆ እቲኣ ትልሚ ዝኽትምና ሳራ ኢብራሂም ነበረት።
ሽዑ ምክትል ክነሱ መርድእ ኢብራሂም ዓፋ ናብ ዋና ጸሓፊ ሮሞዳን መሓመድ ኑር ሰደደ። ሮሞዳን ኣብቲ ግዜ’ቲ ብጉዳይ ስራሕ ኣብ ሶርያ ደማስቆ ኢዩ ዝነበረ። ነቲ መርድእ ምስ ኣንበበ ከኣ፣ እቲ ጉዳይ ሃንደበት ከም ዝኾኖ ናይ ሕርቃን ቃል ተዛሪቡ ኢዩ። ምዝራብ ጥራይ ዘይኮነ ከኣ፣ ገጹ ከም ዝኣሰረን ካብቶም ጥቕኡ ዝነበሩ ሰባት’ውን ከም ዝተኣልየን ናይ ዓይኒ ምስክር፣ ኣብቲ ግዜ’ቲ ምስ ሮሞዳን ኣብ ደማስቆ ዝነበረ ኣባል ማእከላይ ሽማግለ ህዝባዊ ግንባር መሓመድ ኑር ዲጎል ሎሚ ብሂወቱ ዘሎ ሰብ’ዩ።
።
ትልሚ፣ ንዘርኢ ክርዳድ : 7 ይ ክፋል - ብ ኣለና
ትልሚ ንዘርኢ ክርዳድ - 8ይ ክፋል - ብ ኣለና
Thursday, 04 November 2010 19:54
እዞም ክልተ ሓለፍቲ ብወገን ሰሜናዊ ምብራቕ ዝኸዱ ኣምሲሎም ጸልማት ጉልባብ ገይሮም ደድሕሪ ኢብራሂም ናብ ዓጋመት ደይቦም ኢዮም። ኣብ ጥቓ ወዲ ዓፋ ዝነበሮ ኣድብዮም ከም ዝሓደሩ፣ ሳይለንሰር ምስ ዝዓጠቑ ረሸንቲ ጉጅለ ብኮድ ድሕሪ ምርኻቦም ከኣ፣ ወጋሕታ ሰዓት ኣርባዕተ ንኢብራሂም ዓፋ፣ ሻምበል መብራህቱን ዮሴፍ ዝተባህለ ኣውቲስትኡን ምስኡ ደይቦም ዝነበሩ ኣባላቱን ቀተሉዎም።
ንእለት በዓል ፊሊጶስ ኣብ ጥቓ እቶም ረሸንቲ ኮይኖም ኣድራጋ ቶኽሲ እናተኮሱ ናብቲ ኩምራ ሬሳታት ተሓወሱ። ከምቲ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ዝገለጽኩዎ ከኣ፣ ዓላማይ ወዲ በላይ /ኢዱ ቆራጽ ተጋዳላይ/ ካብ ክፍሊ ታዕሊም ዘበገሶም ተጋደልቲን ካብ ምኽታት ግንባር ሓልሓል ዝተረፉ ተመሃሮ ቤት ትምህርቲ ዊናን ናብ ዝባን ዓጋመት ንረዳት ኣብ ዝጎይሉ ዝነበሩ ወጋሕታ፤ ኣብ መንገዲ ዝጸንሖም መስፍን ሓጎስ፦
“ተመለሱ ወላ ሓንቲ ነገር የለን። ገለ ውሑዳት ስለያ ኢየን ቶግ-ቶግ ኣቢለን ጸኒሐን። ግን ኩላተን ኣብኣ ተዛሕዚሐን ኢየን። ኪዱ ተመለሱ ኣመት ኣሃዱታትኩም ግበሩ” ኢሉ ከም ዝመለሶም ብሂወት ዘለዉ መሰኻኽር ኣለዉና፣ ጽባሕ ንግሆ ድማ ባዕሎም ክምስክሩ ኢዮም። ቅድሚ ሰሙን ኣብ ኢ-መይለይ ዝረኸብኩዎ ተወሳኺ ናይ ዓይኒ ምስክር ድማ፣ ሓደ ሽዑ ከብዱ ተወጊኡ ንመዓናጥኡ ብጨርቂ ጀኒኑ ብስንባድ ናብ ክፍሊ ባህሊ ዓራግ ዝወረደ ተስፋኣለም ዝተባህለ ኣባል ክፍሊ ታዕሊም ተጋዳላይ ተራእዩ ነይሩ። ድሕሪ ቁሩብ ግዜ ናበይ ከም ዘእተዉዎ ግን ዝፈለጠ ሰብ ኣይነበረን።
ነቲ ተዋስኦ ሓቀኛ ጉዳይ ከም ዝኾነ ንምምሳል ከኣ ቶኽሲ ክሳብ ፋዱስ ጸጸኒሑ ተሰምዐ። እቲ ዝወፈረ ኣሃዱ ስለያ ጸላኢ እንተድኣ ነይሩ፣ ቶኽሲ ከኣ ወጋሕታ ሰዓት ኣርባዕተ ተኸፊቱ። ‘’ኩላተን እተን ንስለያ ዝወፈራ ተቐቲለን ኢየን’’ ተባሂሉ ተዘሪቡስ፣ ስለምንታይ ደኣ “ተቐቲለን” እንተኾይነን ቶኽሲ ክሳብ ፋዱስ? ናይ ዓወት ቶኽሲ ኢዩ ክትኮስ ዘርፈደ ከይንብሎ፣ ህዝባዊ ግንባር ኣይሽንኳይዶ ንሓደ ጉጅለ ስለያ ደምሲሱ፣ ንዝኾነ ወተሃደራዊ ዓወት’ውን ቃሕ ከም ዝበሎ ጠያይት ንሰማይ ተኲሱ ኣይፈልጥን ኢዩ።
ኣብ ስልቲ ወተሃደራዊ ስለያ፣ ዝኾነ ብለይቲ ዝወፍር ኣጥቃዒ ብጸልማት ኣጥቂዑ መሬት ቅድሚ ምብርሁ ናይ ግድን ናብ ደጀኑ ክበጽሕ ነይሩዎ። ስለያ ጸላኢ ክሳብ መሬት ዝበርህ ኣብ ዝባን ዓጋመት ኳሕ-ገም ከብል እንተውዒሉ ግን ባዕሉ ንሞት ተፈሪዱ ምባል ይሓይሽ።
መስፍን ሓጎስ ብዱሮ ካብ ዓንበርቦብ ናብ ዓራግ ምስ ወዲ ዓፋ ብዝነበሮ ቆጸራ ንምሕዳር ከም ዝኸደ፣ ደሓር “ፊሊጶስ ናይ ግድን ምሳይ ሕደር ስለዝበለኒ…” ኢሉ ምስ ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ ምሕዳሩ፤ ቶኽሲ ኣብ ዝባን ጎቦ ዓጋመት ተሰሚዑ ተጋደልቲ ንረዳት ኣብ ዝጎዩሉ ዝነበሩ ግዜ ድማ ኣብ መንገዲ ዓጋመት ጸኒሑ “ተመለሱ ወላ ሓንቲ ነገር የለን” ኢሉ ምምላሱን ዝተሓላለኸ ኣጋጣሚታት ኢዩ። ብኸመይ ኢዩ ኪገጣጠም ከኣ ንኣንባቢ እገድፎ።
ተጋዳላይ መስፍን ኣብ 2001 ካብ ኣስመራ ምስ ወጸ ኣብተን ቀዳሞት ክልተ ዓመታት ብዛዕባ መስዋእቲ ኢብራሂም ዓፋ ተሓቲቱ ክምልስ እንከሎ፦ ‘’ምስ ኢብራሂም ንክንራኸብ ቆጸራ ነይሩና ኢዩ፣ ኣጋጣሚ ኮይኑ ግን ተሰዊኡ’’ ኢሉ ነይሩ። ስለዚ ገለ ንእሽቶ ካብቲ ዓቢ ምስጢር ወዲ ዓፋ ከምዚ ኣብ ክልተ ክፋላት ቀሪቡ ዘሎ ይመስል። ‘ሰብ ይሕመ ዕባራ ይግመ’ ከም ዝበሃል ከኣ፤ ካብቲ ናይዞም ሓለፍቲ ዝነበረ ወዛሕዛሕ /ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ፣ መስፍን ሓጎስ፣ ኢዮብ ሓሊባይ/ መን እንታይ ዓይነት ተራ ነይሩዎ ንምፍላጥ ዘጸግም ኣይኮነን።
“እሕሕሕ! ዘይተሰርነቐ ይኽእላ” ከም ዝበሃል፣ ኣቶ መስፍን ሓጎስ ብሰናፍጭ ህዝቢ ኤርትራ ከይተሰርነቕካ እንከለኻ፣ ን5 ሚልዮን ህዝቢ ኤርትራ ትኽሕሰሉ ሰዓት ሎሚ ይኹን። ናብ ሜዳ ኤርትራ ግዜ ደርሆ-ነቆ ስለዝወጻእካ፤ ኣብ ዝሓለፈ ናይ በረኻ ቅንጸላ ኣሽሓት ዜጋታት ኤርትራውያን ምስ ኢሳይያስ ቀንጻሊ ኔርካ ወይ ድማ ሎሚ ቀንጸልቲ ንዝነበሩ ንገር። ሳልሳይ መንገዲ የለን!
ኣብ መንጎ ኢሳይያስን ኢብራሂምን ዝነበረ ዘይምርድዳእ፣ ካብ ግዜ ቀዳማይን ካልኣይን ወገናት ህዝባዊ ሓይልታት /1971/ ዝጀመረ ምንባሩ ኩሉ ገዲም ዝፈልጦ ሓቂ ኢዩ። ስለዚ ሓደ ካብቶም ኢሳይያስ መዓልቲ ዝጽበየሎም ዝነበሩ መሪሕነት ኢብራሂም ዓፋ ኢዩ ዝነበረ። ኢብራሂም ብወተሃደራዊ ክእለት ልዕሊ ኢሳይያስ’ምበር ትሕቲኡ ኣይነበረን። እዚኣ ከኣ እታ ሕማም መርዘኑ ንኢሳይያስ ዝነበረት ኢያ። ኣብቲ ክልተ ክፋላት ህዝባዊ ሓይልታት ነንበይነን ዝነበራሉ እዋን፣ ኢብራሂም ዓፋ፦ “እዚ መስፍን ሓጎስ ተኣሲሩ ክምርመር ኣለዎ” ኢሉ ነይሩ ይበሃል።
ምኽንያቱ መስፍን፣ ኣብ ቀዳማይ ወገን ህዝባዊ ሓይልታት ምስ 1) ሮሞዳን መሓመድ ኑር 2) መሓመድ ዓሊ ዑማሮ 3) መሓመድ ዑመር ዓብደላ 4) ዓሊ መሓመድ ዑስማን 5) መሓሪ ደበሳይ ወ.ዘ.ተ… መሪሕነት ተመሪጹ እንከሎ፤ ብቐትሪ ምስ ቀዳማይ ወገን፣ ብለይቲ ከኣ ናብ ካልኣይ ወገን እናኸደ ምስ ኢሳይያስ ምስጢራዊ ርክባት ይገብር ስለዝነበረ ኢዩ ወዲ ዓፋ ‘ምስጢራት ውድብ የበጻጽሕ ስለዘሎ ይመርመር’ ዝበለ።
ኣብ 1967 ዓ.ም. ካብ ሓይሊ ባሕሪ ባጽዕ ዝተሰለፈ ኢብራሂም፤ ኢሳይያስ ንስልጠና ብ1967 ናብ ቻይና ምስ ከደ፤ ንሱ’ውን ብ1968 ዓ.ም. ናብ ኩባ ተላኢኹ ነበረ። ኣብቲ ካብ 70ታት ክሳብ ቀዳማይ ውድባዊ ጉባአ /1977/ ዓ.ም. ዝነበረ እዋን ሓሓሊፉ ኣብ መንጎኦም ዘይምርድዳእ ከም ዝነበረ ኩሉ ገዲም ተጋዳላይ ዝፈልጦ ሓቂ ኢዩ። ኢብራሂም ኣብ ኲናት መራሒ ጥራይ ዘይኮነስ፣ ተባዕ ተዋጋኣይ ምንባሩ ከኣ ንዝና ኢሳይያስ ዝቆራቖስ ኮይኑ ይረኣዮ ስለዝነበረ፤ ፈጺሙ ኣየደቀሶን።
ኢብራሂም ዓፋ ኣብ ቀዳማይ ወገን ህዝባዊ ሓይልታት ኢዩ ዝነበረ። እንተኾነ ምስ ኢሳይያስ ካብ ዝተራኸበሉ ግዜ ንደሓር፣ ስሱዕን ተበላጺን ምንባሩ ኣይሰሓቶን። በቲ ናብ ኣኼባታት እምባህራን ተኽሊን ዘቕርቦ ዝነበረ ተበላጺ ተሳትፎ ድማ ይቕበሎ ኣይነበረን። ጉዳይ መስዋእቲ ኣብርሃም ተወልደን ርክብ ኢሳይያስ ምስ ሲ.ኣይ.አ. ኣብ ቃኘውን’ውን ይሕመ ስለዝነበረ፤ ኢሳይያስ ብኢብራሂም ዓፋ ቅቡል ኣይነበረን። ስለዚ ካብ ግዜ ምጅማር ሰብዓታት ክልቲኦም በብውሽጦም ተፋሊጦም ኢዮም። ሰባት ምንጻል ቀንዲ ስርሑ ገይሩ ዝዓዪ ኢሳይያስ ኣብቲ ግዜ’ቲ ገና ክልቲኡ ሓይልታት ከይተወሃሃደ እንከሎ’ውን ኣንጻር ወዲ ዓፋ፦ “…ቀዳማይ ወገን ብረት ንክህቡና ወሲኖም ነይሮን ኢቶም። ኢብራሂም ዓፋ ግን ተቓዊሙና፣ ስለዚ ኣብ ቀዳማይ ወገን ህዝባዊ ሓይልታት ሓደ ጸላኢ ከም ዘለና ተረዲእና ኣለና” እናበለ ጸለመታት የካይድ ነበረ።
ቅድሚ 1ይ ውድባዊ ጉባአ ኣብ ዞባ ደቡብ ዝነበረ ኣቀዋውማ ሓይልታት ህ.ግንባር፤ ኣዛዚ ቦጦሎኒ 5 ኢብራሂም ዓፋ፣ ኮሚሽነሩ ከኣ ዶ/ር ኢዮብ ገብረልኡል፤ ኣዛዚ ቦጦሎኒ 4 ድማ ወልደንኪኤል ሃይለ ናይ ፖለቲካ ኮሚሳር ከኣ በራኺ ገብረስላሴ ነበሩ። ኣንጻር ጸላኢ ይካየዱ ኣብ ዝነበሩ ውግኣት፣ ዓበይቲ ዓወታት ይሕፈሰሉ ኣብ ዝነበረ ግዜን ዝና ወዲ ዓፋ መመሊሱ ይድይብ ነበረ። ኣብቲ ብወርሒ ጥሪ 1977 ዝተገብረ 1ይ ውድባዊ ጉባአ ከኣ ኢብራሂም ዓፋ፣ ኣባል ፖለቲካዊ ቤ/ጽ ኮይኑ ክምረጽ እንከሎ፣ መራሒ ቦጦሎኒ 4 ዝነበረ ተጋዳላይ ወልደንኪኤል ሃይለ ግን ‘ደጋፊ መንካዕ’ዩ’ ብዝብል ክሲ ኢሳይያስ፣ ናብ ጉባአ ኣይተሳተፈን።
እቲ ጠንቂ ዘይምስታፍ ወዲ ሃይለ ድማ፣ ምስ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ብዝነበሮ ሓርፋፍ ዝምድና ዝተበገሰ ኮይኑ፣ ቀንዲ ጸብጻባት ወዲ ሃይለ ናብ ኢሳይያስ ዘመሓላልፍ ዝነበረን ከኣ ሓላፊ ናይተን ክልተ ቦጦሎኒታት ደቡብ ዝነበረ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ ነበረ። መስፍንን ኢሳይያስን፣ እቶም ክልተ ቀዳሞት ሰልፊ /ኤርትራዊ ህዝባዊ ሰውራዊ ሰልፊ/ (Eritrean Peoples’ Revolutionary Party) ዝመስረቱ ሰባት ኢዮም። ንኢሳይያስን ምስጢራቱን ከም ሕንጻጻት ኣጻብዕቲ ኢዱ ዝፈልጦ ብህይወት ዘሎ ሰብ፣ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ ኢዩ። ኣቶ መስፍን ነቲ ካብ 1970 ክሳብ 2001 ዓ.ም. ኢሳይያስ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ንዝፈጸሞ ገበናት እንተዝነግረና፤ ነድሪ ህዝቢ ኤርትራ ከም ማዕበል ሱናሚ ንዓለም መናወጸ። እነሆ ሕጂ’ውን እቲ ካሕሳ ዝጽበ ዘሎ ህዝቢ ኣፉ ከፊቱ ድምጺ ንክሰምዕ የንባሁቕ ኣሎ።
ክቡራንን ክቡራትን! ተዋስኦ ቅንጸላ ወዲ ዓፋ ኣብዚ ይድምደም። ተወሳኺ ሓበሬታ ዘለኩም ዜጋታት በብመንገድኹም ናብ ህዝቢ ክትዝርግሑ እላቦ። ኣብ ዝቕጽል ክፋል፣ ቅንጸላ ኢብራሂም ዓፋ፣ ንሜጀር ጀነራል ፊሊጶስ ወልደዮሃንስ ዝፈጠረሉ ሓለፋን ድርብ ስልጣንን ክንርኢ ኢና። ናባይ እትጽሕፍዎ መአረምታ፣ ተወሳኺ ወይ ምኽሪ ከኣ በዚ ዝስዕብ ኣድራሻይ ንክትሕብሩኒ ብትሕትና አዘኻኽር።
Read more
IN MEMORY OF PRISONERS EXECUTED BY THE EPLF ( 1970s & 1980s)
|
