ወገናዊ ወፈራ
ብመምህር ተስፉ ዘውደ
ገለ ክብ ዝበለ ጸገም ከም ናይ እቶም ዝተቐየዱን ወይ ኣበይ ከም ዘለዉ ተጋደልቲ ሰበ ስልጣናት ዝተላዓዓለ ወጥሪ ምስ ዝፍጠር ቀልጢፍካ ትንዛሕ ሸርሒ እታ ወገንነት ኢያ። ኣብ ሜዳ 1973 እቲ ንምትእርራም ኢሉ ዝተበገሰ ናይቶም ውፍያት ተጋደልቲ ቅድም ብናይዝጊ ክፍሉ መንካዕ ዝብል ስም ተዋህቦም። ከም ኣዕዋፍ በረርቲ ከም እንስሳ ባይታ ድማ እጥበውቲ ዝብል ሕጫጨ ዝዓይነቱ። ግን ኣውራጃዊ ዝብል ስም ተዋህቦ። ከም ታረቀ ይሕደጎ፣ ኣፈወርቂ ክፍሉ (ሳጉኡ ኣምሓራይ) ዓዶም ዝፈልጥ ኣሎዶ? እንተደኣ ዓዶም ዝፈልጥ ሰብ ጭብጥታቱ ሒዙ ይቕረብ። ክልቲኦም ነቲ መሪሒ ኢየ በሃሊ ዝቃወሞ ምንቅስቓስ ናብ ዘየድሊ ኣውራጃነት ከም ዘእተዎ ዘቃልዑ ኢዮም። ኣነ ግን ዝፈልጦ ስለ ዘለኒ ስኽፍ ዝብለኒ ክጉዳይ የብለይን። እቲ ናይ ኣውራጀ ምንቅስቓስ ዝኸሽሑን ሓቂ ዘውጽኡን ግን ምስቶም ኣውራጃውያን ኢዮም ተባሂሎም ተቐንጺሎም። ንሶም ግን ነታ ትጥሰም ዝነበረት ጽሕፍቲ ዘንበቡ እሞ ጸረ ናይቲ ቀንጻሊ መሪሕነት ብፍላይ እኳ ነቲ ሓቂ ስለ ዘጋለጹዶ ኣይኮነን ተቐንጺሎም? ኣብዚ ናይ 11 ሰበ-ስልጣናት ከም ጅግና በራኺ ከም ጅግና ጴጥሮስ ከም ጅግና መስፍን ሓጎስ ዝተሓወስዎም ምልዕዓል ከይተረፈ ብታሕቲ ታሕቲ ኣውራጃውያን ተባሂሎም ክጽውዑ ዝተዋፈረ ገበን ዘገርም ኢዩ። ኣብዚ ናይዞም 11 ውፍያት ካብ ዓፋር ካብ ሳሆ ካብ ኩናማ ካብ ብሄር ትግረ ኣይተሓወስዎን ዲዮም? አረ ገለ ገለስ ኣሕዋቶም ከለዉ እከለ ከዳዕ ስለ ዝኾነ ኣብ ዓድና ከምኡ ዝበለ ጠላም የብልናን እንዳበሉ ከውርዩ ከይተላእኩ ልኡኻትን ዝለኣኹ ኣለዉ።
ከም ተመክሮይ ክነገር። ካብ 1974 ጀሚሩ ድሕሪ ናይ ወከ-ዛግር ንሳሕል ክወርድ ተሓቢሩኒ፣ ናይ ተሓአ ተጋዳላይ ኣብረሃም ኣንቶንዮ ተማሪኹ ምስ እስቲፋኖስ ዳኘው ንብለቓት ከነብጽሖ ተላኢኽና። ኣነ ከምቲ ዝተገልጸለይ መደበይ ኣብቲ ወተሃደራዊ ክፍሊ ታዕሊም ክዕልም ዝብል ኢዩ ነይሩ። ይኹን እንበር ዘገረመኒ ኣብቲ ውግእ ሓድሕድ ዝነበረ ኩነታት ስለ ገለ ኣብ ልዕለይ ዝተዋፈረ ጸገም ንሽግርን መከራን ስለ ዘእተወኒ ተመሊሰ ክዕለም ተመደበ። ወተሃደራዊ ታዕሊም ከዐልመንኒ ዘድሊ በየናይ ምኽኑይ ዛዕባ ተበጊሱ ኣይርደኣንን። ተእውየሉን ትጠርዓሉ ስለ ዘየለ ድማ ተቐቢለዮ። ኣብ ተዓላማይ ወይ ናይ ፖለቲካ ትምህርቲ ከም ብሓድሽ ክመሃር ተገብረ። ምሕጻብ ሓንጎል ይብልኹም። ተመሊሰ ዓላማይ ክኸውን ተመደበ። ክዕልም ጀመርኩ። ቀጺሉ ሓይልታት ተዓለምቲ ክእዝዝ ተገብረ። ገለ ነባራት ተቓለስቲ ከም ናይ ሎሚ ምኒስተር ጸዓት ተስፋይ ገብረስላሰ እውን ኣብ ትሕተይ ይዕለሙ ነበሩ። ዘገረመኒ ነገር እውን ንሱ ነበረ። ተመሊሰ ተሳሒበ ናብ ሓለዋ ሰውራ ተኣሰርኩ። ምስቶም ናይ መንካዕ ኣባላት ከም ሙሴ ተስፋንኪኤል፡ የውሃንስ ስብሃቱ፡ ሃብተስላሰ፡ ርእሶም ካልኦት እውን ተቐይድኩ። ድሕሪ ንውሕ ዝበለ እዋን ድማ ናብቲ ተወልደ ኢዮብ ዝንበሮ ካልእ ጉጅለ ኣተኹ። ምስቲ ዳሕራይ ዝገልጾ ናይ ህይወት ታሪኽ ድማ ኣብቲ ዝተቐንጸሉላ ዕለት ንመጨረሻ ዝረኣኽዎም ምስክር ኢየ። ብዙሕ ሰብ ከምይ ገይሩ እታ ናይ መጨረሻ ዕለት ዝረኣኽዎም ይብል ይኾኑ። ሓቆም ክቐርብ ዘለዎ ሕቶ ኢዩ። ግን ኣነ ጥራይ ዘይኮነስ እቶም ዛጊድ ብሂወቶም ዘለዉ ገለ ገለ እሱራትን ኣብቲ ዝተቐንጸሉሉ እዋን ናይቲ ተኣሲርናሉ ዝነበርና ስንጭሮ ኣዛዝን ኣባላት ሓለዋ ሰውራ ዝነበሩ ኣካላት ገና ህልዋት ስለ ዝኾነ ነታ ክቕንጸሉ ተሰሪዖም ዝኸዱ ዝነበሩ (ብድሩዓት ዝዓጠቑ ሰራዊት ተኸቢቦም) ናይ ምቕንጻል ስጉምቲ ከም ዝውሰደሎም ጠርጢርና ነርና። ናይ ምዝርራብ ናጽነት ስለ ዘይነበረና ግን ኣይተመያየጥናሉን። ይኹን እንበር ኣነ ብወገነይ ነታ ዕለት ኣብ ሓንጎለይ ጽሒፈያ ነይረ። ካብ ኢሰያስ ንላዕሊ ድማ ምስክር የብለይን። ብዙሕ ስለ ዘተግብር ይሰልኮ ኢዩ። ብኣፉ ዝበሎ እንተ ዝብል ነይረ ግን ሰብ ሓስዩ ክብለኒ ምኸኣለ። ይኹን እንበር ኣብታ ኣዕናዊ ምንቅስቓስ 73 ትብል ጽሕፍቲ ባዕሉ ነታ ዕለት ስጉምቲ በታ ኣብ ሓንጎልይ መዝጊበያ ዝነበርኩ ልክዕ ገሊጽዋ። እንታይ ክብል ገሊጽዋ ትብሉ ትኾኑ። ይኹን እንበር እታ ቃል ዕለታ ከይ ወሰኽኩ ትብሎ፣ ,,እታ ነቲ ጉዳይ ክትውስን ዝወጸት ኮሚቴ ብዕለት………………..ስጉምቲ ክውሰድ ስለ ዝመደበት እቲ ውሳኔ ተተግቢሩ“ ትብል። ኣብ ሰራዊት ኣይተገልጸን። ኣብ ቀዳምይ ውድባዊ ጉባኤ ድሕሪ ዓመትን 4 ወርሕን ብውሳኔ ክትጸድቕ ቀሪባ። ስግኦም ብፍልሖን ሓመድን ዝተበልዑ ድሕሪ 16 ኣዋርሕ ክትእውጅ ንቡርዲዩ? ፍትሒ ኣብ ኤርትራ ይብልኹም እዚ ኢዩ። ካብዛ ጽሕፍቲ እዚኣ ንላዕሊ መረጋገጺ ክህሉ ኣይክእልን። ኣብ ሳሕል ነታ ጽሕፍቲ ተዓዲላስ ተሳሒባ። ንምንታይ ክትሰሓብ ተገይሩ ኣይፈልጥን። ብድሕሪኡ ድማ ኩላህና እቶም ውጻእ መዓት ዝኾና ተራኺብና ነቲ ኣባህራሪ ኩነታት ንዛረበላ ኣለና። ሰብ ብባህሪኡ ገለ ዝምህሮ እኩይ ተግባር እንተዘይ ጀሊሖሙሉ ንዝግበር ዓመጽ ይጽየፎ ኢዩ። ቅድሚ 4 ዓመታት ይገብር ኣብ ዩኒቨርሲቲ ቦክንሃይም ፍራንክፈርት ብኣቀናጽላ ናይቶም ጉጅለ መንካዕን ካልኦት ኣባላት ሲኣይኤ ዝበሃሉን ጀብሃ ልኢኻቶም ዝብልዎምን ገሊጸ ነይረ። ሓደ ካብ ዓዲ እንግሊዝ ከምቲ ተስፉ ዝበሎ ዘይኮነስ ንዓና ናብ ብለቓት ዝነበርና ኣባላት ሰራዊት ከይንሰምዕ ጓይላ ግበሩ ኢሎም ጫውጫው እንዳ በልና ከለና ብጠያይቲ ረሽሪሸሞም ክብል ገሊጹ። ደሓን ሓረድዋ ሞተት ነጸይዋ መልተት ኢዩ፣ እቲ ሓቂ ግን በቶም ኣብቲ መቕዘፍቲ ዝወዓሉ ድምጺ ብዘይብሉ ኣገባብ ኢዩ ተፈጺሙ። ብመዓልቱን ጭብጥታቱን ድማ ክግለጽ ኢዩ።