ኣብ ደምበ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያን ሓደገኛ ኩነታት ተባሪዑ።

ኣብዘን ዝሓለፋ ዓመታት ኣብ ልዕሊ ቤተ ክርስትያን ተዋህዶ ዝተፈጸመ ግፍዒ ማእለያ የብሉን። ንኽልተ ሽሕ ዓመታት ተዓቂቡ ዝጸንሐ ጽኑዕ እምነትን ስርዓትን ዘፍርስ ኩነታት ብምርኣይና ከም ኩሎም ብጉዳይ ቤተ ክርስትያን ዝግደሱ ሰባት ኣሕዚኑና እዩ። ኣብ ታሪኽ ቤተክርስትያን ተራእዩን ተሰሚዑን ዘይፈልጥ ጭዋ ሰብ ዋና ኣመሓዳሪ ቤተ ክርስትያን ኪኸውን፤ እቶም ብጸጋ መንፈስ ቅዱስ፤ ብድምጺ ኩለን ገዳማት፤ ምሉእ ተሳትፎ ምእመናን ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያንን ምስክርነት ሊቀ ጳጳሳት ቤተ ክርስትያን ግብጽን ዝተመርጹ 3ይ ፓትርያርክ ቅዱስ እንጦንዮስ ብህይወት እንከለዉ ብሓይሊ ካብ ስልጣኖም ኪእለዩ ዘደንጹ እዩ። ከም ውጽኢት ናይዚ ሰይጣናዊ ዓመጽ'ዚ ድማ እንሆ ፓትርያርክ እንጦንዮስ ካብታ ንልዕሊ ሰብዓ ዓመት ዘገልገልዋ ቤተ ክርስትያን ተፈልዮም ቅዱስ ቁርባን እኳ ከይወስዱ ተኣጊዶም ኣለዉ።

ምሁራት ካህናትን ዲያቆናትን ብዘይተፈልጠ ጉዳይ ብዘይ ፍትሒ ካብ ዝእሰሩ ዓመታት ኮይኑ ኣሎ፡ ዝቐረበሎም ክሲ ድማ ክሳብ ሎሚ የሎን። ብሉጻት ሊቃውንቲ፤ ካህናትን ድያቆናትን ብዘይፈልጥዎ ምኽንያት ካብ ቤተክርስትያን ተሰጒጎም ይርከቡ። ቤተክርስትያን ውሉድ ኣልቦ ኮይና ብዘይ ተተካኢ ወለዶ ንኽትተርፍ ድማ ኮነ ኢልካ መንእሰያት ብመደብ ፋሕ ኪብሉን ኪብተኑን ተገይሩ። ኣብ ቤተ ክርስትያን መድሃኔ ዓለም ዝነበረ ቤት ትምህርቲ ሰንበት ተዓጽዩ ይርከብ። ካህናት ብመደብ ናብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ንኽከዱ ኣቶ ዮፍታሀ ዲመጥሮስ ባዕሉ ፈሪሙ ከምዝኸዱ ገይሩ።

ዝሓለፈ በደል ኣብ ክንዲ ምፍዋስ፣ ሕጂ ድማ ዝበኣሰ፣ ፓትርያርክ እንጦንዮስ ብህይወት እንከለዉ ብኻልእ ፓትርያርክ ንኽትክኡ ተገይሩ ኣሎ። መንግስቲ ህግደፍ ብጉልባብ ጳጳሳት ብዘይ ፍርዲ ሕጊ ረጊጹ ካብ መዓርጎም ኣውሪድዎም። ሕጊ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያን ፓትርያርክ ካብ ስልጣኑ ዝወርድ ብሰለስተ ነገራት ጥራይ ምኻኑ ድሕሪ ምግላጹ ብዘየማትእ መገዲ ”ፓትርያርክ ካብ መዓርጉ ቅድሚ ምውራዱ ምእንቲ መሰሉ ኪከራኸር መሰሉ ሕልው እዩ።” ክብል (ሕጊ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያን ኤርትራ, 1995፡ ገጽ 58) ብንጹር ኣስፊርዎ ይርከብ። ፓትርያርክ ኣንጦንዮስ ግና እዚ መሰል እዚውን ተሓሪምዎም እዩ። እንኮ ገበን ፓትርያርክ እንጦንዮስ፣ ሕጊ ቤተክርስትያን ይከበር፣ ቤተክርስትያን ድማ ብጭዋ ሰብ ዮፍታሀ ክትመሓደር ሕጊ ኣየፍቅድን’ዩ ስለዝበሉ ጥራይ’ዩ። እዚ ድማ ብዝኾነ መዓቀኒ በደል ኣይኮነን።
ብሓፈሽኡ እቲ ኣብ ልዕሊ ቤተ ክርስትያን ተዋህዶ ወሪዱ ዘሎ ዓመጽ ዘርዚርካ ዝውዳእ ኣይኮነን። ኣንቱም ሰባት ደርጊስ ካብዚ ሓሊፉ እንታይ ግዲ ገይሩ እዩ? ኣቶ ኢሳያስ ኣብ ሞንጎና ከም ቦኽሪን ከም ሕሳስልደን ከምዘይማሞቐ ሕጂ ተመሊሱ ከመዮ "ዘዕበኽዎ ከልቢ ነኺሱኒ" ዝብልዎ ኮይኑ። ግና መስጣ ናይዞም ኩሎም ፈቐዶ ማእሰርቲ ዝበልዩ ዘለዉ ንጹሃት ሰባትን ፈቐዶ ባሕሪ ዝጠፍኡ ዘለዉ ንጹሃት ዜጋታትን ደሞም ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ዓሪጉ የእዊ ኢዩ ዘሎ። ሓንቲ መዓልቲ ድማ ንሱ ብዘይ ሕጊ ዝፍረደላ መዓልቲ ክትመጽእ ኢያ።

ብሓፈሽኡ፣ ኣብ ዘመነ መግዛእቲ እኳ ተራእዩ ዘይፈልጥ ግፍዒ ኣብ ዘመነ ናጻ ኤርትራ ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን ከምዚ ዓይነት በደል ኪፍጸም ከሎ “ናይ ጥፍኣት ርኽሰት ኣብታ ቅድስቲ ቦታ ቆይሙ እንተ ረአኹም እቲ ዘንብብ ሰብ የስተውዕል” ዝብል ትንቢታዊ ቃል ይፍጸም ከም ዘሎ ጥራይ’ዩ ዘገንዝብ።

እዚ ሕጊ ቤተክርስትያን ዝጠሓሰ ፋሉል ኣሰራርሓ እዚ ግና እንታይ'ዩ ረብሕኡ? እንትርፎ ምእመናን ምብትታን፣ ንቤተ ክርስትያን ካብቲ ኃዋርያዊ ሰንሰለት ንክትብተክ ምግባር፣ ውዒሉ ሓዲሩ ድማ ኣብ ሃገርና ሕንፍሽፍሽን ዕንወትን ከስዕብ እንተዘይኮይኑ ካልእ ረብሓ የብሉን። እዚ ብስም ቤተክርስትያን ዝግበር ዘሎ ሕጊ-ኣልቦ ስራሕ መንፈሳውን ባህላውን ክብርና ንዘንተ-እለት ዘጽንት፣ ዓለም ለኻዊ ሕጊ ቤተ ክርስትያን ዝግህስ፣ ክብሪ ወለዲ ዝጥሕስ ጸያቒቶ እዩ። ስርዓት ህግደፍ ግና ዓለም ለኻዊ ሕጊ ክኽበር እሞ ጉዳይ ዶብ ብሕጋዊ መገዲ ክትግበር እናጸውዓ፣ ንሱ ግና ንሕጊ ኣብ ኣፍ ደገ ቤተክርስትያን ረጊጽዋ ይርከብ ኣሎ። እዝስ እንታይ እበሃል? ሓቓ'ንድያ እዛ ዶብና ጠልጠል ክትብል። ኤእ! ንፍትሒ ቁልቁል ኣፋ ረጊጽካ በቲ ኻልእ ድማ “ፍትሒ ስኢንና”፣ “ዓገብ በሉልና” እናበልካ ፈቐዶ እኼባታት ምንባሕሲ እንታይ'ዩ ፋይዳኡ? ካብ መዓቱ ይሰውረና! ጳጳሳት ኣገዲድካ፡ ድምጺ ህዝቢ ኤርትራ ዓፊንካ፡ ካብ ኣሓት ኦርየንታል ተዋሕዶ ቤተክርስትያናት ተሓቢእካ ዝተገብረ ዘይሕጋዊ ምርጫ ፓትርያርክ፡ ብሚንስትሪ ዜና ህግደፍ ፍሉይ ምድላዋት ተገይርሉ ዝተዘርግሐ እኳ እንተኾነ፡ ነቲ ዝተፈጸመ ዓመጽ ናብ ፍትሒ ነቲ ሓሶት ናብ ሓቂ ብምንም ተኣምር ኪቕይሮ ኣይክእልን'ዩ።
 

እግዚኣብሄር ንቤተክርስትያንና ሃገርናን ዓለም ብምልኡን ሰላም ይሃብ። ኣሜን!
መነኮሳት፡ ካህናትን ድያቆናትን ተዋህዶ ቤተክርስትያን
ኣስመራ ኤርትራ

መንግስቲ ኤርትራ፡ መራሕቲ ሃይማኖት ኦርቶዶክሳዊት ቤተክርስትያን፡ ኣብ ወትሃደራዊ ታዕሊም ብሓይሊ ንክኽተቡ ከምዘገድዶም ኣህጉራዊ ክርስቲያን ፖስት ዝተባህለ ናይ ዜና ማዕከን ገሊጹ።

ትማሊ ሓሙስ፡ ሒደት ዝቑጽሮም ካህናትን ዲያቖናትን ካብ ወትሃደራዊ ታዕሊም ናጻ ክገብሮም ዝኽእል መንቀሳቀሲ ወረቀት ተሓዲስሎም። እቶም ዝበዝሑ ግን መንቀሳቀሲ ወረቀቶም ከምዝይሕደስ ተሓቢርዎም፥ ንወትሃደራዊ ታዕሊም ክወርዱ ድማ ተነጊርዎም ክብል እቲ ማዕከን ዜና ወሲኹ ሓቢሩ። 

ብተመሳሳሊ፡ ኣብ ገጠራት ኣብ ነፍስ-ወከፍ ቤተክርስትያን ዓሰርተ ጥራይ ኣገልግሎት ክህቡ ተፈቂድዎም። ዝተረፉ ዕድሚኦም ትሕቲ ሓሙሳ እንተኾይኑ ንወትሃደራዊ ታዕሊም ክብገሱ ተሓቢርዎም።

ብተወሳኺ፡ እዚ ሓዲሽ ዘመተ፡ ኣብ ቤተ-ክርስትያናት ጥራይ ዝሕጸር ዘይኮነስ፡ ነቶም ኣብ ገዳማት ከገልግሉ ዝጸንሑ ካህናትን ዲያቖናትን’ውን ናብ ወትሃደራዊ ታዕሊም ንክኽዱ ዘገድድ’ዩ።

ኣብ 2006፡ መንስግቲ ነቲ “ካህናት ካብ ወትሃደራዊ ታዕሊም ናጻ ይኹኑ” ዝብል መምርሒ ክስርዞ ምዃኑ ንኹለን ቤተ-ክርስትያናት ኤርትራ ሓቢሩ ከምዝነበረ ይዝከር። ካቶሊካዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ ነዚ ስጉምቲ ኣትሪራ ከምዝተቛወመቶ ይፍለጥ።

ብተወሳኺ ብዙሓት ወገናት፡ መንግስቲ ኣብ ልዕሊ ቤተ-ክርስትያናት ኤርትራን ኣገልገልተንን መራሕተንን ዝትግበሩ ስጉምታት ኣትሪሮም ይቃወሙ። ዓበይትን ለባማትን ካህናት ኦርቶዶክሳዊት ቤተ-ክርስትያን  ኤርትራ፡ “ኣገልገልቲ ቤተ-ክርስትያን ናብ ዝዋጋኡ ወትሃደራት ምቕያር ማለት፡ ንህዝቢ ካብ መንፈሳውን ሞራላውን ኣተሓሳስባታት ርሒቁ ንኽነብር ዘገድድ እዩ” ይብሉ።

እቲ ንብረትን ስልጣንን ተዋህዶ ሃይማኖት ኣብ ትሕቲ ምሉእ ምቁጽጻሩ ኣእትዩ፡ ነታ ሃይማኖት ኣብ ዝኸፍአ ናይ ዕንወት ኣንፈት ኣእትይዋ ዘሎ ገበነኛ ዮፍታሄ ቀሺ ዲመጥሮስ፡

ነቶም ብፖለቲካ ዝተቐብኡ ብምሉእ ዓለም ዝተነጸሉ ንሽሙ ፓትርያርክ ዚብል ቃል ጠቂኑ ኣብ ከቢድ ውግዘት ስላሴ ኣውዲቕዎም ዝርከብ ኣባ ዲዮስቆሮስ "ዝሃብክዎም ትእዛዝ ኣይፍጽሙን ኢዮም" ብዚብል ምኽንያት ናብ ኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ጸዊዑ ኣኼባ ከምዝገበረ ተፈሊጡ።

ቀንዲ ዓላማ ናይቲ ኣኼባ ድማ ንኣባ ዲዮስቆሮስ ንምፍርራሕን ንምርዓድን እዩ።ኣባ ዲዮስቆሮስ በቲ ዝወረዶም ራዕድን ምጉብዕባዕን ድማ ድሮ ኣብ ፍርሓት ተሸሚሞም ይርከቡ።

ኣባ ዲዮስቆሮስ ካብ ንኣምላኽ፡ ንሰበ ስልጣን ተማእዚዞም ዝኸዱ፡ ሕጊ ቤተ ክርስትያን ጥሒሶም፡ ስም ቅድስት ስላሴ ኣራኺሶም፡ ድሌት ፖለቲኸኛታት ክፍጽሙ ብክቱር ናይ ስልጣን ህርፋን ዝተሾሙ እዮም።

ጠንቂ ናይዚ ኹሉ ምፍሕፋሕ ምኽንያት ዝኾነ፡ ኣብ ርእሲ እቲ ብብዙሓት ሰራሕተኛታት ናይ ቤት ጽሕፈት መንበረ ፓትርያርክ ዝወርዶም ዘለፋን ንዕቀትን: ገለ ሰባትውን ንመላገጺን ንምሽክዕላልን ፓትርያርክ ተባሂልኩም ደኣ እንታይ ትሰርሑ ኢሎም ስለ ዝነቅፍዎም፡ ፈራሕ ድፍረት ኣብ ርእሲ ዮፍታሄ ስለ ዘርኣዩን ኣብ ቅድሚ ኣቶ ኢሳያስ ኣፈራሪሕዎም። ዳግማይ ምስ ዮፍታሀ ከምዘይዳፈሩን ዝተባህሎም ኩሉ ከተግብሩን ድማ ብግልጺ ተነጊርዎም።

ተዋህዶ ሃይማኖት፡ መጋበርያ ናይ በብእዋኑ ዝመጹ ፖለቲከኛታት ኮይና፡ ኣብ ልዕሊ ንሓቂ ደው ዝበሉን: ኣብ ልዕሊ ምእመናን ከቢድ ግፍዒ ዝፈጸመትን ትፍጽም ዘላ ቤተ ክርስትያን እያ። ኣብ ሓምሳታት፡ ንናጽነት ዝበለ ኩሉ ሰብ፡ ኣብ ትሕቲ ኣንድነት ዘይኣመነ፡ ወሊዱ ከይጥመቕ፡ ተመርዕዩ ከይክብከብ፡ ሞይቱ ከይፍታሕ ከይቅበር ዝብል መምርሒታት ኣውጺኣ ብዙሓት ሰባት ሃይማኖቶም ከም ዝጸልኡን ከም ዝኽሕዱን ገይራ እያ። ኣብዚ እዋን እዚውን ካብኡ ብዝኸፍአን ዝተዓጻጸፈን፡ ነቶም ስም ቅድስት ስላሴ ኣይንኽሕድን፡ እምነት ቤተክርስትያንና ክሰዓር ኣይንፈቅድን ዝበሉ፡ ካብ ሚእቲ ንላዕሊ ኣዝዮም ምሁራትን ብሱላት ካህናት: ዲያቆናት: መነኮሳትን ምእመናን ወጊዝናኩም ብዝብል ዘይሕጋዊ ቃል፡ ካብ ቁርባንን ስግዳንን ምስ ህዝቦም ከይሕወሱ ብኣፍ ብረት ዘሕልውዎም ዘለዉ ኣቦታትን ኣዴታት ሕሉፍ ሓሊፎም ከም ኣሞራ ብዝሞተ ሬሳ ክበኣሱ ይውዕሉ ምህላዎም ዘሕዝን ፍጻመ እዩ፡፡ ከምኡውን ኣብ ጽሑፍ ብግልጺ ሰፊሩ ከም ዝርከብ፡ ናብ ቅዱስ ብፁዕ ኣቡነ ኣንጦንዮስ ዝተጻሕፈ ከም ዘብርሆ፡ “ነቶም መንግስቲ ብሰንኪ ሃይማኖት ዝኣሰሮም መናፍቓን ካህናት ክፍትሑ ምሕታትኩም ገበን ፈጺምኩም“ ተባሂሎም ዝተኸሱ ቅዱስ ፓትርያርክ፡ ባዕሎም ከምዘእሰርዎም ይግለጽ ኣሎ።

ልዕሊ ኩሉ ሃይማኖት ተዋህዶ፡ ናይ ኢሳያስ የማናይ ኢድ መሳርሕን ሓንቲ ካብተን ዝዓበያ ናይ ስለያን ናይ ጸጥታን መሳርሒ ኮይና ትርከብ።

ጊዜ ዘይገልጾ ጉድ ኣይክህሉን እዩ። ዘይቅላዕ ክዱን ዘይረአ ሕቡእ ኣይህሉን እዩ።

እቶም ሕጂ ኣብ ርእሲ ንጹሃት ዜጋታት ገበን ዝፍጽሙ ዘለዉ።

• ዮፍታሀ ቀሺ ድመጥሮስ፡
• ኣባ ዲዮስቆሮስ
• ቀሺ ነበር ሃብቶም ርእሶም
• ቀሺ ሳሙኤል ጸጋይ
• ቀሺ ሃብተማርያም ክብረኣብ ሕጂ ኣብ ኣውስትራልያ ዝርከብ።
• ኣባ ማርቆስ (ኣባ መንግስቱ ኣበበ በቀለ)
• ኣባ ጴጥሮስ ዝበሃሉ እዮም::

ዘይወግሕ ጸልማት የለን ኣብ ህዝብን ሃይማኖትን ዘውርድዎ ዘለዉ ከቢድ ግፍዒ ብኣምላኽን ብሰብን ግብሮም ዝፍደዩሉ ጊዜ ርሑቕ ኣይክኸውንን እዩ።

ኣምላኽ ቤተክርስትያኑ ብደሙ ክሕልዋ እዩ።

ሰላም ካብ ኣምላኽ ንሃገርና ኤረትራ።

ካህናት: ዲያቆናትን መነኮሳት ካብ ኣስመራ።